Ադրբեջանը պատվիրակություն է ձևավորել Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցություններ սկսելու համար, հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ԱՄՆ պետքարտուղարի՝ Կովկասի, տարածաշրջանային հակամարտությունների և Հարավային Կովկասի հարցերով օգնական Էրիկա Օլսոնի գլխավորած պատվիրակության հետ հանդիպմանը: Պատվիրակության մեջ ներառված են ԱՄՆ Պետդեպի՝ Կովկասում բանակցությունների հարցերով գլխավոր խորհրդական Էնդրյու Շոֆերը, Ադրբեջանում, Վրաստանում և Հայաստանում ԱՄՆ դեսպաններ Լի Լիտցենբեգերը, Քելլի Դեգնանը և Լին Թրեյսին:
Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի տարածած հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ հանդիպմանը քննարկվել են ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների զարգացման հեռանկարները: Կողմերը կարծիքներ են փոխանակել տարածաշրջանային հարցերի շուրջ, քննարկել են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման բանակցությունները և խաղաղության պայմանագրի նախապատրաստումը, հաղորդակցությունների բացման հարցը:
Ադրբեջանական պատվիրակությունը պատրաստ է խաղաղության պայմանագրի շուրջ Հայաստանի հետ բանակցություններին, վստահեցրել է Ալիևը ԱՄՆ-ի պետքարտուղարի փոխտեղակալ էրիկա Օլսոնի գլխավորած պատվիրակության հետ հանդիպմանը։ Ամերիկացի բարձրաստիճան դիվանագետներն ու Ալիևը, ադրբեջանական կողմի համաձայն, մտքեր են փոխանակել տարածաշրջանային, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հարաբերությունների կարգավորմանը, ինչպես նաև խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունների անցկացմանը, հաղորդակցությունների բացմանը վերաբերող հարցերի շուրջ։ «Նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել է, որ Ադրբեջանի պատվիրակությունը պատրաստ է խաղաղության համաձայնագրի հետ կապված բանակցությունների մեկնարկին», – ասվում է ադրբեջանական կողմի պաշտոնական հաղորդագրությունում։
Ապրիլի 6-ին Բրյուսելում Եվրամիության միջնորդությամբ Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները պայմանավորվել էին արտգործնախարարներին հանձնարարել սկսել երկու երկրների միջև խաղաղության բանակցությունների նախապատրաստական աշխատանքները։ Ադրբեջանական կողմն անցած շաբաթ է հայտարարել, որ պատրաստ է Երևան-Բաքուն ձևաչափով խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցություններին։
Մինչ այդ Ալիևի վարչակազմը հինգ կետերից բաղկացած առաջարկ էր ներկայացրել Երևանին, այդ թվում՝ սահմանազատում և սահմանագծում իրականացնել, դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատել, բացել տրանսպորտային ուղիները, կոմունիկացիաները, փոխադարձաբար ճանաչել միմյանց տարածքային ամբողջականությունը։ Պաշտոնական Երևանն ընդունելի է համարել Բաքվի հինգ սկզբունքները, բայց նաև հայտարարել է, որ դրանք լրացրել է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի մասին հարցով։ Ադրբեջանի իշխանությունները չեն հստակեցնում իրենց պատասխանը։
Առայժմ Երևանն ու Բաքուն համաձայնեցրել են միայն, թե ինչ կառուցվածք է ունենալու սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով երկկողմ հանձնաժողովը, որը, ըստ Փաշինյանի և Ալիևի պայմանավորվածության, պետք է ձևավորվի մինչև այս ամսվա վերջ։ Պաշտոնապես, սակայն, չի հաղորդվել, թե ինչ կառուցվածք է ունենալու այդ հանձնաժողովը:
Երեկ Հայաստանի արտգործնախարարի հետ երկու հեռախոսազրույցներից հետո Ադրբեջանի արտաքին գերատեսչության ղեկավարը փաստեց, որ սահմանազատման հանձնաժողովի հարցում որոշակի արդյունք կա։ Արարատ Միրզոյանի հետ հեռախոսազրույցների մասին Ջեյհուն Բայրամովը խոսել է իր վրաց պաշտոնակցի հետ համատեղ ասուլիսում։ Օրերս Հայաստանի արտգործնախարարությունը Միրզոյան-Բայրամով հեռախոսազրույցից հետո հայտնել էր, թե Երևանն ու Բաքուն քննարկել և արդեն համաձայնեցրել են, թե ինչ կառուցվածք է ունենալու սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով երկկողմ հանձնաժողովը: Բացի դրանից, հաղորդվել էր, որ երկու նախարարները պայմանավորվել են հանդիպել։ Թե երբ և որտեղ է կայանալու այդ հանդիպումը, ո’չ Երևանը, ո’չ Բաքուն դեռ չեն հստակեցվել: Հայտնի չէ նաև հանձնաժողովների կառուցվածքն ու կազմը:
Ջեյհուն Բայրամովը երեկվա ասուլիսում նաև խոսել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հաղորդակցության ուղիների ապաշրջափակման մասին՝ ընդգծելով, որ Բաքուն բավական առաջ է գնացել և այժմ Երևանից են հստակ քայլեր ակնկալում: «Ադրբեջանը իր տարածքում և’ երկաթուղային, և’ ավտոմոբիլային ճանապարհների ծրագրեր է հաջողությամբ իրականացնում: Այս ուղիները պետք է շարունակություն գտնեն արդեն Հայաստանի սահմաններում, և այս առումով մենք Հայաստանից հստակ քայլեր ենք ակնկալում: Խոստումներից զատ արդեն եկել է հստակ գործողությունների ժամանակը:
Խաղաղությանը միտված գործընթացների արդյունավետությունը նախ և առաջ բխում է կովկասյան երեք պետությունների շահերից: Վրացական կողմը ևս աջակցում է և կարող է կարևոր դեր խաղալ այս ճանապարհին: Հարավային Կովկասը մեր համատեղ տունն է, և Ադրբեջան-Վրաստան համագործակցությունը կարող է դիտարկվել որպես մոդել հարևան երկրների համագործակցության համար: Իհարկե, Հայաստանը ևս կարող է իր տեղն ունենալ լայնամասշտաբ ծրագրերում՝ հարգելով միջազգային իրավունքի նորմերն ու սկզբունքները», – հայտարարել է Բայրամովը:
Նկատենք, որ Փաշինյանը դեռ փետրվարին էր հայտարարել, որ կոնկրետ աշխատանքներ են իրականացնում Երասխ-Ջուլֆա-Օրդուբադ-Մեղրի-Հորադիզ երկաթուղու հայկական հատվածի կառուցման համար: Նա նշել էր, որ չնայած տեխնիկական և նախագծային աշխատանքներն արդեն մեկնարկել են, ձեռք բերված պայմանավորվածությունները առաջիկայում կարձանագրվեն որևէ փաստաթղթի տեսքով, և արդեն նաև դե յուրե գործընթացն ամբողջ թափով կծավալվի: Սակայն այս հարցով որևէ առաջընթաց մասին հայկական կողմը դեռ չի հաղորդել:
Մետաքսյա Շալունց
Hayeli.am