Ջերմուկ՝ այս բառն արտասանելիս միանգամից հասկանում ես, որ խոսքը մի ջերմ ու գողտրիկ բնակավայրի մասին է, որն ունի նույնքան ջերմ ու բարեհամբույր բնակիչներ: Հենց նրանցից մեկի՝ Ջերմուկի «Արարատ» մոր և մանկան առողջարանի տնօրեն Հակոբ Հակոբյանի հետ էլ զրուցել ենք իր սիրելի քաղաքի, առողջարանի ու հենց ի՛ր մասին:
Երբ զրույցը սկսեցինք Ջերմուկից, պարոն Հակոբյանի աչքերն ուրախությունից շողացին: Դե իհարկե, չէ՞ որ նա ծնվել է Ջերմուկի հիմնադիր առաջին ընտանիքներից մեկում: Հեռավոր արմատները ձգվում են մինչև Սալմաստ, իսկ հայրը Կեչուտից է, 1947 թ. եկել է Ջերմուկ, որտեղ էլ 1957-ին ծնվել է Հակոբ Հակոբյանը:
Ճիշտ է, այս մաքրամաքուր օդով ու բուժիչ ջրերով հարուստ քաղաքն իր արմատում ունի «ջերմ» բառը, սակայն երբ սկսեցինք զրուցել Ջերմուկի մասին, պարոն Հակոբյանը միանգամից շեշտեց խստաշունչ ու երկարատև ձմեռները:
«Ջերմուկը խստաշունչ, ձյունառատ ձմեռ ունի, երկու մետրից ավելի ձյուն էր գալիս իմ մանկության ժամանակ: Հիմա ձյան քանակը քիչ է, բայց գոնե մի մետր գալիս է:
Երբ հարցնում են՝ ի՞նչ է Ջերմուկը, ես ասում եմ՝ եթե սիրում եք ճերմակ ինչ-որ բան, դա Ջերմուկն է, ուրիշ տեղ այդքան ճերմակ ձյուն չեք տեսնի՝ այդքան կապույտ երկնքի տակ: Պետք է սիրես Ջերմուկը, որ այստեղ բնակություն հաստատես»,-ասաց նա:
Իսկ պարոն Հակոբյանն իսկապես սիրում է հարազատ քաղաքը, ինչն էլ ամեն օր ապացուցում է իր՝ բժշկի պատասխանատու և տքնաջան աշխատանքով:
Նա պատմեց, որ թողել է աշխատանքը հիվանդանոցում և 1994 թ.՝ բավականին ծանր ժամանակաշրջանում, առողջարանում զբաղեցրել գլխավոր բժշկի պաշտոնը:
«Արցախյան առաջին պատերազմից հետո եկա առողջարան, որը չէր աշխատում, այն ժամանակ այստեղ հանգստացողներ չկային: Առաջին տարում 340-350 հանգստացող ունեցանք, և առողջարանը վերսկսեց ապրել իր բնականոն կյանքով: Ձմեռային այգին ավերակ էր, վերականգնեցինք, ջեռուցման հարցը լուծեցինք, սկսեցինք աշխատել, հաջորդ տարի 1000-ից ավելի հանգստացող ունեինք»:
Պարոն Հակոբյանը խոստովանեց, որ նորանկախ, հետպատերազմյա շրջանում զարգացման մարտահրավերներին դիմակայելը շատ բարդ էր, ուստի 1997-ին Կանադայից հրավիրեցին համապատասխան մասնագետների, որոնք էլ կարճ ժամանակում օգնեցին կազմել զարգացման նոր ռազմավարություն և առողջարանը ոտքի կանգնեցնել:
«1998-ին ճանապարհով անցնող գազը լցվեց մեր շենք, պայթյուն եղավ, զոհվեցին մարդիկ, ավերվեցին ճաշարանը, ձմեռային այգին: Շենքն ավերվեց…»,-նշեց Հակոբյանը և հավելեց, որ այդ փորձությունը ևս հաղթահարեցին…
Նա մտքով նորից վերադարձավ խորհրդային ժամանակաշրջան. «1947 թ., երբ Խորհրդային Միությունն ավերված էր պատերազմից, Սովնարկոմը որոշեց, որ այս սարերի գլխին հանքային ջրի բազայի վրա կուրորտային քաղաք պիտի կառուցեն: Հասկանում էին, որ լեռնային շրջանի կուրորտային քաղաքը շատ պիտանի է մարդկանց, սահմանապահ դերակատարություն ունի, որ կողքի գյուղերը չդատարկվեն: Ջերմուկը, իհարկե, ունի պատմամշակութային հարուստ ժառանգություն, որը հետաքրքիր է զբոսաշրջիկներին, սակայն ամբողջը տեսնելու համար անհրաժեշտ է առավելագույնը մեկ օր։ Այդ պատճառով էլ Ջերմուկի հյուրերի մեծ մասը չի գալիս այստեղ զբոսաշրջային նպատակով. քաղաքի կենսունակությունն ապահովող հիմնական գործոնը արդյունավետ և յուրահատուկ առողջարանային-բուժական ծառայությունն է։ Առողջությունը պահպանելու և վերականգնելու նպատակով են այստեղ տարիներ շարունակ այցելում հազարավոր մարդիկ ամբողջ Հայստանից և աշխարհի տարբեր երկրներից։ Ջերմուկ համայնքի բնակչության մեծամասնությունը աշխատում է առողջարաններում։ Իսկ համայնքի և մոտակա գյուղերի փոքր ու միջին տնտեսությունների արտադրանքը նույնպես սպառվում է առողջարանների ու հյուրանոցների միջոցով…»:
Հակոբյանը վստահ է, որ Ջերմուկի փիլիսոփայությունը կուրորտային քաղաք լինելն է, որտեղ մարդիկ պիտի գան հանգստանալու և բուժվելու նպատակով:
Նրա խոսքով՝ առողջարանում զբաղվում են ոչ միայն մարդկանց լիարժեք հանգստի կազմակերպմամբ, այլև կատարելագործված ու մասնագիտացած են մանկական ուղեղային կաթված և հենաշարժողական խնդիրներ ունեցող երեխաների բուժման գործում: Ուշագրավն այն է, որ պարոն Հակոբյանի որդին՝ Հովհաննես Հակոբյանը, որը նյարդաբան է և առողջապահության կազմակերպիչ, ամբողջությամբ վերափոխել ու նոր հարթության է հասցրել առողջարանի այդ ծառայությունը՝ դարձնելով այն ընտանիքակենտրոն. այսուհետև առողջարանում աշխատանք է տարվում ոչ միայն երեխայի, այլև նրան խնամողի հետ, քանի որ վերջինից բարդ աշխատանք է պահանջվում՝ երեխայի խնամքը ճիշտ կազմակերպելու համար:
Պարոն Հակոբյանն ուրախությամբ պատմեց առողջարանի վերջին նորամուծությունների մասին, սակայն դրականի կողքին, անշուշտ, չէինք կարող չանդրադառնալ նաև պատերազմին, որը պատուհասել էր Ջերմուկ քաղաքը:
«Սա պետարազմ չէր, վանդալիզմ էր, մեր հարևան վանդալներն ինչ հնարավոր է անել՝ անում են՝ մարդկանց վախեցնելու համար: Իմ ընտանեկան գերեզմանը ռմբակոծել են…»,-պատմեց Հակոբյանը՝ հավելելով, որ թշնամու արարքները ցիվիլ ազգի գործեր չեն:
Մեր հարցին, թե երբևէ իրեն պատկերացրե՞լ է Ջերմուկից դուրս, առողջարանի տնօրենը պատասխանեց, որ ժամանակին ունեցել է նման մտադրություն, սակայն պայթյունից հետո մտափոխվել է:
«Ու՞ր գնամ, պիտի մնամ, վերականգնեմ այդ ամենը: Ինչ ունեմ, կապել եմ Ջերմուկի հետ»,-ասաց նա և հավելեց, որ թեև կան դժվարություններ, սակայն պետք է մնալ Ջերմուկում ու շարունակել գործել, մնալ ու անել այն, ինչ նախկինում չի արվել, լրացնել բացթողումներն ու նայել դեպի ապագան: «Փառք Տիրոջը՝ Ջերմուկն այսօր ապրում ու շնչում է, առողջարանը՝ նույնպես»,-իր միտքն ամփոփեց պարոն Հակոբյանը:
Երևի ընթերցողն արդեն պատկերացրեց, որ ինչից էլ զրուցեինք պարոն Հակոբյանի հետ, վերջին հաշվով հանգում էինք Ջերմուկի թեմային, որի մասին խոսելիս անհնար է չնկատել իսկական ջերմուկցու նրա հպարտությունն ու անսահման սերը հայրենի քաղաքի հանդեպ, որի շենացման գործում նրա ներդրումը հսկայական է:
Խոսելով այն մասին, թե արդյոք առողջարանն իր գործունեությամբ Հայաստանը կարողանու՞մ է դարձնել է՛լ ավելի ճանաչելի՝ պարոն Հակոբյանը նշեց. «Ինչ-որ մեկը եկավ Հայաստան, այցելեց Ջերմուկ, տեսավ մեծ սեր՝ մարդու հանդեպ… Մենք չենք նայում՝ ինչ ազգի է, ովքեր եկան, բոլորին օգնում ենք, մարդիկ էլ այստեղից սեր ու առողջություն են տանում»:
Փաստորեն, այսօր առողջարանը զբաղվում է և՛ մարդկանց հանգստով, և՛ բուժմամբ: Այստեղ աշխատում են մանկական լոգոպեդ և հոգեբան, նյարդաբան, կինեզիստ, տարբեր այլ մասնագետներ, որոնց ջանասիրության շնորհիվ էլ առողջարանում գրանցվում են հիանալի արդյունքներ:
Այսպես, պարոն Հակոբյանը պատմեց. «Մենք ունեցել ենք Հակոբիկ անունով մի երեխա: Հիշում եմ՝ չորս տարեկան էր, երբ մայրը բերեց նրան, քայլակով հազիվ էր կանգնում… Հակոբիկը 20-րդ օրն առանց քայլակի եկավ ինձ մոտ, մոտ վեց մետր քայլեց՝ նոր քայլել սկսող երեխայի պես: Հետո այդ քայլակը միասին նվիրեցինք ուրիշ բալիկի. Հակոբիկին այն այլևս պետք չէր:
Նաև մի երեխայի բերեցին՝ երեք տարեկան. չէր նստում: Կոնսերվատորիայի ուսանող դարձավ՝ ջութակի բաժնում, ես էլ մի քանի անգամ մասնակցել եմ նրա մենահամերգներին»:
Սրանք իրական հրաշքների օրինակներ են, որ եղել են և շարունակում են պատահել առողջարանում: Պարոն Հակոբյանը նման բազմաթիվ պատմություններ կհիշեր, սակայն մեր հայրենիքում ստեղծված իրավիճակը ստիպեց մեզ փոխել զրույցի թեման՝ չմտնելով, սակայն, քաղաքական դաշտ: Այն տպավորությունը ստացանք, թե մեր զրուցակիցը չի էլ սիրում քաղաքականությունից խոսել, նրա համար առաջնահերթը գործելն է, ընդ որում՝ յուրաքանչյուրն իր տեղում:
«Ամեն մարդ իր գործն է անում: Ես բժիշկ եմ, բժշկի գործ եմ անում, եթե փնթի անեմ իմ գործը, մարդը կմեռնի: Պիտի լավ անեմ իմ գործը, որ չմեռնի: Դու կառավարում ես, լա՛վ արա, դու մեքենա ես վարում, լա՛վ վարիր… հայ մարդն իր էությամբ, գենետիկայով մաքուր արիստոկրատ ազգ է եղել, փնթի, նախանձ չի եղել:
Ամեն մեկը թող իր գործն անի: Պետք է ոչ թե փորձել, այլ հենց անել, առողջարանն էլ եմ այդ սկզբունքով ղեկավարում»,-ասաց տնօրենը:
Երկար զրուցեցինք պարոն Հակոբյանի հետ, մտովի դեգերեցինք նրա հարազատ Ջերմուկում, այցելեցինք առողջարան, վերադարձանք խորհրդային շրջան ու հույսով նայեցինք ապագային…
-Պարոն Հակոբյան, ի՞նչ եք երազում:
-Երազում եմ սիրո ու խաղաղության մեջ ապրել:
Այս լավատեսական նոտայով էլ ավարտեցինք մեր զրույցը: Պարոն Հակոբյանը շտապեց տուն, որտեղ նրան սպասում էր այս տարի առաջին դասարան հաճախել պատրաստվող թոռնիկը. նրանք պիտի միասին պլաստիլինից տնակ պատրաստեին…
«Տեսակետ» մամուլի ակումբ