(Ի՞նչ «փոխզիջումներ» է պահանջում Պետդեպարտամենտը Հայաստանից)
Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանն Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է.
«Հայաստանի համապարփակ կապիտուլյացիան տեղի ունեցավ ոչ թե 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին, այլ 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ին։ 44-օրյա պատերազմի արդյունքում Արցախի մի մասը մնաց ԼՂՀ ՊԲ-ի վերահսկողության տակ, պահպանվել է ՀՀ-ն և ԼՂՀ-ն կապող միջանցքը, պետական ինստիտուտները շարունակել են գործել, իսկ Արցախի կարգավիճակի հարցը մնաց առկախված վիճակում։
Հենց 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում, միանձնյա որոշմամբ Փաշինյանը հանձնեց Արցախը և մեզ զրկեց այն ամենից, ինչը հաջողվեց պահպանել նույնիսկ 44-օրյա պատերազմի արդյունքում։ Հենց դա էլ ստիպում է հիմնավոր կասկածներ ունենալ, որ պատերազմը միայն պատրվակ էր՝ արդարացնելու համար Արցախի հանձնումը, իսկ հետո Հայաստանի տարածքով անցնող միջանցքը հանձնելու համար։
Հոկտեմբերի 6-ին, «փոխզիջումների» պատրվակով, Արևմտյան բանակցային հարթակում Փաշինյանն Արցախը հանձնեց և հիմնավորումն այն էր, որ իբր Ադրբեջանն էլ իր հերթին զիջում է անում, իբր պարտավորություններ է ստանձնում պաշտպանելու Արցախի բնակչության իրավունքները և անվտանգությունը, ինչպես նաև ճանաչում է ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը՝ 1991թ. Ալմա-Աթայի հռչակագրի դրույթներին համապատասխան։
Հոկտեմբերի 6-ի պայմանավորվածությունների կատարման երաշխավորը պետք է լիներ Արևմուտքը (պաշտոնական Փարիզ և Բրյուսել)։ Մակրոնն ու Միշելը պետք է լինեին նոյեմբերի 9-ին փաստաթղթին փոխարինելու եկած պայմանավորվածությունների երաշխավորները, այն պայմանավորվածությունների, որոնք զրոյացրել են 2020 թվականի համաձայնագրերը: Սակայն Փաշինյանի «փոխզիջումը» հանգեցրեց ոչ միայն Արցախի անկմանը, այլև նրան, որ «զգալով արյան հոտը»՝ Բաքուն հրաժարվեց ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությունը և հրաժարվում է այսպես կոչված խաղաղության պայմանագրում հղում անել Ալմա-Աթայի հռչակագրի վրա:
Եվ այսօր մենք կրկին լսում ենք Երևանի և Բաքվի կողմից «դժվար ընտրությունների և բարդ փոխզիջումների գնալու» անհրաժեշտության մասին։ Այս մասին հայտարարել է ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի պաշտոնական ներկայացուցիչ Մեթյու Միլլերը։
«Մենք իսկապես կարծում ենք, որ գործարքը հնարավոր է, բայց այն կողմերից պահանջում է որոշ բարդ ընտրություններ և ծանր փոխզիջումներ: Վաշինգտոնը կշարունակի կողմերին մղել դեպի վերջնական համաձայնության հաստատում և տարաձայնությունների հարթեցում», — ասել է Միլլերը։
Ի՞նչ բարդ ընտրությունների և ի՞նչ փոխզիջումների մասին է խոսում ամերիկացի պաշտոնյան։ Միգուցե նա ասում է նույնը, ինչ Երևանում ասաց Պետդեպարտամենտի մեկ այլ ներկայացուցիչ Ջեյմս Օ’Բրայենը, ով ոգևորված պատմում էր այն մասին, որ «այսօր պատմական հնարավորություն կա Հարավային Կովկասով Միջերկրական ծովից մինչև Կենտրոնական Ասիա տրանսպորտային միջանցք բացելու»։
Հայաստանի համար «դժվար փոխզիջումը» Հայաստանի տարածքով Բաքվին-Անկարային և ԱՄՆ-ին միջանցքի տրամադրումն է։ Ադրբեջանի համար «դժվար փոխզիջումը» Հայաստանի Հանրապետության դեմ տարածքային նոր պահանջներ չառաջադրելու խոստումն է, բայց հիշու՞մ եք, թե ինչ եղավ 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ի Ադրբեջանի խոստումների հետ։ Փաշինյանն ու Վաշինգտոնը պատրաստում են նոր «կապիտուլյացիոն հոկտեմբերի 6», բայց արդեն Հայաստանի համար:
Մտածե՛ք այդ մասին…»։