anna-news.info-ն գրում է, որ ԱՄՆ-ի հետ ռազմական համագործակցությունը կարող է Հայաստանի համար ավարտվել նույնքան տխուր, որքան եղել է անցյալ դարում Անգլիայի և Ֆրանսիայի հետ: Նաև դա են հաստատում Վրաստանի և Ուկրաինայի վերջին օրինակները։ Վերջերս ՆԱՏՕ-ի ռազմական կոմիտեի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը Հայաստանի անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն առաջարկել է օգտագործել իր երկրի տարածքը ՆԱՏՕ-ի երկրների ավիաբազաների կառուցման և տեղակայման համար։ Գերմանիայի հակազդեցության պատճառով, որը վախենում է դրանց նկատմամբ Իրանի և Ռուսաստանի սպառնալիքներից, առաջարկը դեռ չի ընդունվել, բայց որոշվել է Հայաստանում ստեղծել լեռնային հրաձգային զորքերի ուսումնական կենտրոն ՆԱՏՕ-ի հրահանգիչներով։ Նմանատիպ տեղեկություն ստացվել է ինչպես ադրբեջանական, այնպես էլ այլ աղբյուրներից:
Ըստ The Wall Street Journal-ի, Նիկոլ Փաշինյանը դեռ այս տարվա ամռանը նախնական հավանություն է տվել ամերիկյան զորքերի տեղակայմանը ռուսական բանակի հեռանալուց հետո ազատված բազաներում։ Միաժամանակ հայտնի է դարձել, որ Վաշինգտոնը 65 մլն դոլար է հատկացրել Երևանին, իսկ Եվրամիությունը՝ 10 մլն եվրո։ Այդ միջոցների մի մասը կուղղվի ՆԱՏՕ-ին ինտեգրվելուն: Բացի դա, Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունում ԱՄՆ բանակի ներկայացուցիչը կվերահսկի այդ գործընթացը։ Ակնհայտորեն այս կերպ Փաշինյանը ցանկանում է պաշտպանվել Ադրբեջանից, որը, ստանալով Ղարաբաղը և վերադարձնելով 1992 թվականին հայկական բանակի կողմից գրավված Հայաստանի Տավուշի մարզի սահմանամերձ չորս գյուղերը, չի պատրաստվում կանգ առնել։ Հիմա Բաքվում ցանկանում են ստանալ ՀԽՍՀ տարածքում ստեղծված և նույն 1992 թվականին կորցրած անկլավները, բայց իրենք ամենևին էլ չեն ցանկանում վերադարձնել հայկական Արծվաշեն անկլավը:
Հարավային Կովկասի քաղաքական ակումբի ղեկավար Իլգար Վելիզադեն բացատրել է, որ Երևանի առաջարկվող անկլավների փոխանակումն անազնիվ է, որովհետև Արծվաշենը ռազմավարական տեսանկյունից անօգուտ է, իսկ ադրբեջանական անկլավները հնարավորություն են տալիս վերահսկել Հայաստանը Վրաստանին ու Իրանին կապող ճանապարհները, ուստի այնտեղ պետք է զորքեր տեղակայվեն։ Եվ սա դեռ ամենը չէ: Իր երկրի և Թուրքիայի միջև հայկական Զանգեզուրով ուղիղ կապի կազմակերպման հարցի վերաբերյալ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը երեք տարի առաջ ասել էր, որ «Զանգեզուրի միջանցքը» կկառուցվի՝ «Հայաստանն ուզի, թե ոչ. եթե չուզի տալ, մենք ուժով կվերցնենք»: Բացի այդ, նա պնդում է, որ «պատմական ադրբեջանական հողեր են ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղը, այլ նաև Հայաստանի ներկայիս տարածքը»։ Հիմա Փաշինյանը կարող է ասել, որ Ալիևը վախեցավ ամերիկացիներից և համաձայնեց հետաձգել «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցը։
Այնուամենայնիվ, դրանից չպետք է առանձնապես ուրախանալ: Նախ՝ որովհետև «հետաձգելն» ու «հրաժարվելը», ինչպես ասում են Օդեսայում, երկու շատ տարբեր բաներ են։ Երկրորդ հերթին՝ այն պատճառով, որ ամերիկացիները (իսկ մինչ այդ՝ անգլո-ֆրանսիացիները) իրենց վասալներին նման «հաղթանակներ» երբեմն թույլ են տալիս, որից հետո նորից շտապում են նրանց գցել կրակի մեջ, իսկ վերջիններս, որքան էլ զվարճալի է, բայց զարմանում են, թե ինչո՞ւ իրենց դեն նետեցին։ Դա հայերը մյուսներից լավ գիտեն։ Առաջին համաշխարհային պատերազմում Օսմանյան կայսրության պարտությունից հետո ֆրանսիացիները գրավեցին թուրքական տարածքները Փոքր Ասիայի հարավ-արևելքում՝ Սիրիայի հյուսիսում: Ընդ որում, այդ օկուպացիային մասնակցել էր Հայկական լեգեոնը ֆրանսիական բանակի կազմում, և արդյունքում նախկինում վտարված 170 հազար հայեր վերադարձել էին իրենց տները։
Հետո Թուրքիայի Հանրապետության հիմնադիր Մուստաֆա Քեմալի զորքերի հետ մարտերը տարբեր հաջողություններով էին ընթացել, բայց արդյունքում տնտեսական զիջումների դիմաց ֆրանսիացիները լքեցին գրաված տարածքները, իսկ հայերը երկրորդ անգամ արտաքսվեցին։ Հայաստանի հյուսիսում ևս իրադարձությունները նույն կերպ են ծավալվել։ Հայաստանը գայթակղվել էր Փոքր Ասիայի իր պատմական տարածքների վերադարձով, բայց երբ փորձեց գրավել դրանք և պարտություն կրեց, ոչ մի օգնություն չստացավ։ Փարիզը և Լոնդոնը անտեսեցին Հայաստանի կառավարության հորդորը՝ ուղղված «ողջ քաղաքակիրթ մարդկությանը»։ Արդեն մեր օրերում նույն կերպ Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի հետ վարվեցին: Այս պահին նույն ճանապարհով է գնում նաև Ուկրաինան։ Անգամ Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսը, որին ոչ մի կերպ չի կարելի Ռուսաստանի կողմնակից համարել, տխուր խոստովանել է, որ «Ռուսաստանի դարպասների տակ ՆԱՏՕ-ի հաչոցն էր, որ Կրեմլի առաջնորդին դրդեց համապատասխան արձագանքի»:
Հիշեցնենք, որ Վաշինգտոնը ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո աստիճանաբար սկսել է ընդլայնել ՆԱՏՕ դաշինքը Կրեմլի նախկին վասալների և տապալված խորհրդային հանրապետությունների հաշվին։ Թեև ԱՄՆ պետքարտուղար Ջեյմս Բեյքերը այն ժամանակ խորհրդային ղեկավարության հետ հանդիպումներին տվել էր «երկաթե երաշխիքներ», որ «ՆԱՏՕ-ի զորքերը ոչ մի թիզ դեպի արևելք չեն առաջանա», բայց… Մի խոսքով, Կրեմլը հանդուրժեց Արևել յան Եվրոպայի ու Բալթյան երկրների ընդգրկումը ՆԱՏՕ-ի կազմում, սակայն Վրաստանում ու Ուկրաինայում հաչոցներին դիմանալու համբերությունը սպառվեց։ Ուստի, կարելի է միայն ենթադրել, թե ինչպիսին կլինի նրա արձագանքը, եթե Հայաստանում հայտնվեն ամերիկյան բազաներ, և այնտեղից սկսեն անօդաչու թռչող սարքեր թռչել դեպի Կովկաս։