Արցախի գրավյալ տարածքներում Ադրբեջանի կողմից հայկական պատմամշակութային հուշակոթողների ավերումն ու աղավաղումը, Նախիջևանում ադրբեջանական վանդալիզմի նկատմամբ դրսևորված անգործության հետևանք է նաև՝ այս մասին ապրիլի 2-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց նախիջևանագետ Արգամ Այվազյանը:
«Ադրբեջանը դեռևս 1998-2006 թվականներին պետական մակարդակով վարվող քաղաքականությամբ՝ հիմնահատակ ավերեց Նախիջևանում 26-27 հազարի հասնող հայկական բոլոր հուշարձանները: Ադրբեջանցիների կողմից Արցախի՝ իրենց վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքում հայկական հուշարձանների բացահայտ, պետական մակարդակով իրականացվող աղավաղումն ու ավերումը, հետևանք է նաև այն բանի, որ Հայաստանի Հանրապետությունն Ադրբեջանի հետ բանակցություններում առաջ չի քաշել Նախիջևանի հայկական կոթողների ավերման խնդիրը»,-ասաց Այվազյանը:
Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանի կողմից Նախիջևանում հայկական հուշարձաններն ավերելու վերաբերյալ, Հայաստանը միջազգային համապատասխան կազմակերպություններին մի քանի բողոք-դիմումներ է միայն ներկայացրել, սակայն դրան հետևող քայլեր չի կատարել:
Անդրադառնալով Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո հայտնված հայկական հուշակոթողների պաշտպանության հնարավորության հարցին, նախիջևանագետ Այվազյանը նշեց, որ ժամանակին Ջուղայում հայկական խաչքարերի ավերման գործով ուսումնասիրություն կատարելու համար՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն հանձնաժողով էր ստեղծել, սակայն Ադրբեջանն արգելել էր մուտք գործել այդ տարածքներ:
«Նրանք շարունակելու են արգելել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին մուտք գործել իրենց տարածք և կեղծելու են պատմությունը: Պետք չէ ակնկալիքներ ունենալ, որ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն, որը հասարակական կազմակերպություն է, կարող է ինչ-որ բան անել՝ ի պաշտպանություն հայկական մշակութային հուշակոթողների»,-համոզմունք հայտնեց Այվազյանը:
Պատմաբան Էդիկ Մինասյանի խոսքով՝ թուրք–ադրբեջանական զեղծարարները ավերելով հայկական հուշարձաններն ու մեծաքանակ տպագրական նյութերով շարունակում են կեղծել Հայոց պատմությունը, մինչդեռ՝ Հայաստանում հակահարված հասցնելու որևէ հնարավորություն ստեղծված չէ:
Բանախոսների կարծիքով՝ պատմամշակութային հուշարձանների պահպանման և պաշտպանության գործում պետք է հաշվի առնել նաև գիտական համապատասխան հաստատությունների ու փորձագետների կարծիքները: Բացի այդ, նրանք կարևորում են թուրք-ադրբեջանական զեղծարարությունների դեմ ուղղված գրահրատարակչության խրախուսումը: